Skip Navigation

Osadnictwo na Górnych Łużycach od IX do XI wieku

Krajowy Urząd Saksonii ds. Archeologii oraz Zakład Antropologii Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu szukają odpowiedzi na pytania, jak wyglądał krajobraz na Górnych Łużycach w IX-XI wieku i jak mieszkający tu ludzie radzili sobie z codziennym życiem. Odpowiedzi dostarczą specjalistyczne badania terenowe, a także oględziny i ponowna ocena znanego już dziedzictwa archeologicznego.

Po IV wieku n.e. dotychczasowe osadnictwo germańskie na Górnych Łużycach prawie całkowicie zanikło w efekcie wielkiej migracji nazwanej przez naukowców wędrówką ludów. Od VIII/IX wieku następuje ponowne zasiedlanie tych ziem przez napierające ze wschodu plemiona słowiańskie, spośród których wyróżnia się przebywające tu zachodniosłowiańskie plemię „Milczan“ (nazwane tak w przekazach historycznych).
Widocznym świadectwem wczesnośredniowiecznego osadnictwa na Górnych Łużycach jest obecność ponad 60 poznanych dotychczas grodów, z których tylko nieliczne zostały zbadane. Wyniki badań wskazują, że grody zabezpieczone były przez wały, o konstrukcji drewniano-ziemnej lub kamiennej, wraz z umiejscowioną przed nimi fosą. Pozostałości po grodzie nazywane są grodziskiem, a baczne oko jeszcze dzisiaj rozpozna w terenie niektóre z tych obronnych kompleksów. Natomiast nasza wiedza na temat ówczesnego osadnictwa pozagrodowego jest bardzo fragmentaryczna. Tylko niewielka liczba nieufortyfikowanych zespołów osadniczych została przebadana archeologicznie.

Śmierć jest i była nieodłączną częścią życia, dlatego w projekcie poświęcono znaczną uwagę słowiańskim miejscom pochówku. Antropolodzy i archeolodzy z Wrocławia postarają się ustalić biografie osób żyjących przed tysiącem lat. Będą w stanie określić ich płeć, wiek w chwili śmierci, choroby z jakimi się zmagali, jak się odżywiali i jak współistnieli ze środowiskiem naturalnym. Ponadto odtworzą ich wygląd, wykorzystując najnowocześniejsze metody badawcze.

Rekonstrukcja bitwy o Łużyce, 2018 r. © EuRegioKom Pieńsk

W 2018 r. przypadła tysięczna rocznica tak ważnego dla Górnych Łużyc, choć obecnie mało znanego, pokoju w Budziszynie. Zawarty w 1018 r. traktat między cesarzem Henrykiem II i polskim księciem Bolesławem I Chrobrym kończył długoletni okres wojen o ten region. Dla Euroregionalnego Centrum Kultury i Komunikacji EuRegioKom w Pieńsku wydarzenie to było okazją do odtworzenia obozu rycerskiego i kampanii wojennych o sporne pogranicze w XI wieku. W ramach projektu temat ten zostanie pogłębiony podczas warsztatów, a rekonstrukcja bitwy pokazana zostanie na wystawie fotograficznej w Pieńsku.

Projektowi towarzyszą cykle wykładów, oprowadzania po wybranych stanowiskach oraz warsztaty. Końcowym punktem kulminacyjnym będzie wystawa w Muzeum Miejskim w Budziszynie, która zaprezentuje wyniki projektu.